Op deze pagina vind je de informatie die je nodig hebt om te beginnen met je zoekactie. Onderaan de onderwerpen staan links naar de libguides die je nog meer kunnen vertellen over het onderwerp.
Zoekopdracht structuereren: PICO en DDO
In een literatuuronderzoek verzamel je wetenschappelijke informatie aan de hand van een zoekvraag. Een goede zoekvraag zorgt ervoor dat je zoveel mogelijk beschikbare informatie krijgt over jouw onderwerp. Voordat je gaat zoeken is het dus van belang om een goede vraag op te stellen. Een vage vraag leidt ook tot vage resultaten.
De zoekvraag kun je vervolgens vertalen naar een zoekopdracht. Deze zoekopdracht bestaat uit een aantal elementen, bijvoorbeeld een doelgroep en een behandeling. Probeer voor de verschillende elementen uit je vraag ook synoniemen (woorden met eenzelfde betekenis) te vinden, omdat verschillende artikelen hetzelfde onderwerp anders kunnen noemen. De meeste literatuur is geschreven in het Engels, zorg er dus voor dat je voornamelijk gebruikt maakt van Engelstalige zoektermen.
Klik HIER voor meer informatie over het onderwerp.
Bij een klinische vraag wordt er veelal gekeken of een behandeling bij een doelgroep kan leiden tot een uitkomst. Om de zoekopdracht van een klinische vraag te structureren wordt vaak gebruik gemaakt van de PICO methode. De letters van PICO staan voor de verschillende onderdelen of elementen van een zoekopdracht:
P: Probleem / Patient (De doelgroep van je behandeling)
I: Interventie (De toegepaste behandeling)
C: Comparison / Vergelijking (Wanneer je twee behandelingen wil vergelijken, de C hoeft niet altijd voor te komen)
O: Outcome / Uitkomst (Wat je wil bereiken met je behandeling)
Als alternatief voor de PICO kun je ook gebruik maken van de vergelijkbare DDO-methode (Domain, Determinant, Outcome). Als je vraag niet klinisch is probeer dan niet je zoekvraag in een PICO te laten passen, maar ga zelf na welke elementen in je zoekvraag van belang zijn.
Klik HIER voor meer informatie over het onderwerp.
Veel uitgebreide databanken maken gebruik van Subject Headings: gestandaardiseerde trefwoorden die na publicatie van een artikel zijn toegevoegd om het artikel beter vindbaar te maken. Verschillende databanken gebruiken hiervoor verschillende benamingen. In PubMed heten ze bijvoorbeeld MeSH: Medical Subject Headings. CINAHL gebruikt Medical Headings (MH) en Embase maakt gebruik van de Emtree.
Wanneer je op zoek bent naar een Subject Heading kun je naar de Subject Heading-database gaan om te bekijken welk woord de databank voor een bepaald begrip hanteert. Vervolgens kun je deze in je zoekgeschiedenis plaatsen door erop te zoeken, dan kun je de termen later terugvinden en toevoegen aan je zoekopdracht.
Je kunt in PubMed de 'entry terms' (de zoektermen die gekoppeld zijn aan een MeSH-term) ook toevoegen aan je zoekopdracht als Title/Abstract zoektermen om je zoekopdracht uit te breiden. Hierbij kun je de Entry-terms met een komma ertussen achterwege laten en gebruik maken van een asterisk om meervoudsvormen mee te nemen. Het is verstandig om de entry-terms te kopiëren en in een word-bestandje te zetten. Op deze manier kun je ze gemakkelijk bewerken en met elkaar verbinden.
De Subject Headings zijn opgebouwd aan de hand van een Hierarchie, met brede termen zoals 'ziekte' met daaronder steeds meer specifieke termen zoals 'herstel' en 'chronische ziekte'. Je kunt ervoor kiezen om op slechts de Subject Heading te zoeken, of ook op alle termen die daaronder vallen. Het zoeken naar alle onderliggende termen heet 'explode'. Sommige databanken zoals PubMed zoeken standaard op deze manier, bij anderen kun je het apart aanzetten.
Uiteraard kan het voorkomen dat er geen MeSH term over een onderwerp beschikbaar is. In dat geval zoek je alleen op Title/abstract.
Klik HIER voor meer informatie over het onderwerp.
De meeste databanken doorzoeken standaard de volledige tekst van een artikel op een term die je hebt ingevoerd. Dit zorgt ervoor dat je zoekopdracht ook veel artikelen weergeeft waarin het onderwerp waarin jij geïnteresseerd bent niet de hoofdzaak van het artikel is. Door te zoeken op title/abstract krijg je artikelen waarbij de zoektermen in de titel of in de abstract (de korte samenvatting van een artikel) staat.
Bij veel zoekmachines kun je in geavanceerd zoeken de optie Title/abstract aanvinken en vervolgens je zoekterm invullen. In sommige databanken zoals CINAHL en Psycinfo staat er alleen apart 'Title' en 'Abstract'. In dat geval zoek je afzonderlijk in zowel de titel als het abstract door de title/abstract-termen van 1 element te kopiëren en in een tweede zoekregel te plakken. Met de ene regel doorzoek je de titel, met de andere regel het uittreksel (abstract).
Je kunt als Title/Abstract termen gebruik maken van woorden uit je zoekschema. Wanneer je in PubMed je zoekopdracht uitvoert kun je ook gebruik maken van de Entry-terms die bij de MeSH termen staan.
In veel databanken kun je "Dubbele aanhalingstekens" gebruiken om woorden in een bepaalde volgorde te zoeken. In PubMed worden deze automatisch om twee of meer woorden heen geplaatst, in veel andere databanken moet je deze zelf eromheen zetten.
Klik HIER voor meer informatie over het onderwerp.
Als je de verschillende elementen van je zoekopdracht hebt gevonden (bijvoorbeeld de verschillende PICO letters) en je hebt verschillende woordvarianten gevonden voor elk element dan kun je aan de slag gaan met een zoekopdracht invoeren. Vrijwel alle databanken maken gebruik van dezelfde 'operatoren': AND, OR, een asterisk, haakjes en dubbele aanhalingstekens.
AND gebruik je wanneer in je resultaat beide woorden moeten voorkomen.
OR gebruik je wanneer maar 1 van de woorden in je resultaat hoeft voor te komen.
(haakjes) gebruik je om aan te geven of AND of OR eerst gebruikt moet worden. Zonder haakjes worden deze van links naar rechts afgewerkt. Wanneer je termen ophaalt uit je zoekgeschiedenis worden deze automatisch tussen haakjes geplaatst.
Alle onderdelen van hetzelfde element (bijvoorbeeld MeSH termen, woordvarianten en synoniemen) verbind je met OR en plaats je tussen haakjes. De verschillende elementen verbind je met AND. Je zoekopdracht komt er dan als volgt uit te zien:
(........... OR .............. OR ............) AND (............ OR ...........) AND (...................) AND (............ OR ................)
Om je zoekopdracht overzichtelijk te houden is het verstandig om eerst elk element afzonderlijk in je zoekgeschiedenis te zetten door op 'search' of 'add to search history' te drukken. Wanneer je de elementen met elkaar gaat verbinden wordt er bij de meeste databanken automatisch haakjes omheen geplaatst.
Als je in PubMed de MeSH en Title/abstract met elkaar hebt gecombineerd komt dan ziet je zoekstring er ongeveer als volgt uit:
(............... [MeSH] OR ...........[Title/abstract] OR ............ [Title/abstract]) AND (...........[MeSH] OR .............[Title/abstract] OR ...........[Title/abstract]) AND (.............[MeSH] OR ...........[Title/abstract])
Klik HIER voor meer informatie over het onderwerp.
Databanken bieden naast de ingevoerde zoekopdracht vaak ook zoekfilters die je in staat stellen om te selecteren op specifieke resultaten. Hoewel deze erg handig kunnen zijn zorgen ze er wel voor dat je mogelijk artikelen over het hoofd ziet die wel van belang kunnen zijn voor jouw onderzoek. Denk dus goed na over welke filters je toepast en waarom je dat doet.
Enkele filters die je zou kunnen toepassen zijn taal (zodat je de artikelen die je vindt kunt begrijpen) en publicatiedatum (wanneer het onderzoeksveld erg dynamisch is en je alleen interesse hebt in de laatste inzichten). We raden je af om te zoeken op text-avalibility omdat de volledige tekst van een artikel vaak ook op andere manieren gevonden kan worden.
Klik HIER voor meer informatie over het onderwerp.
Artikelen kunnen verschillen in hoe sterk het bewijs is dat een bepaalde behandeling werkzaam is. Een onderzoek waarbij dierproeven zijn gebruikt levert bijvoorbeeld minder sterk bewijs over de effectiviteit van een behandeling dan een onderzoek waarbij mensen zijn onderverdeeld in een testgroep en een controlegroep en waarop een medicijn getest is. Verschillende types artikelen kunnen geordend worden op de kracht van de bewijsvoering (level of evidence). Van sterk naar minder sterk:
1. Systematic Review
2. Critically Appraised Topic (CAT)
3. Critically Appraised Individual Article
4. Randomized Controlled Trial (RTC)
5. Cohort Study
6. Case-Controlled Study
7. Achtergrondinformatie / mening van experts
Klik HIER voor meer informatie over het onderwerp.
De HAN biedt een groot aantal databanken aan waar je als student of medewerker gebruik van kunt maken. Ga voor de complete lijst naar de website van Han Studiecentra en klik op 'Databanken', of klik HIER.
De databanken die het meest relevant zijn voor de studies gericht op Gezondheid en vitaliteit zijn in deze libguide te vinden onder het kopje 'Databanken'. Klik op Databanken voor het volledige overzicht of selecteer een zoekgebied uit het drop-down menu.